ENSAMINOR-iskkadeapmi
Dearvvašvuođa- ja eallindilleiskkadeapmi guovlluin gos ásset sápmelaččat ja dážat.
SAMINOR lea áidna ođđasat álbmotiskkadeapmi Norggas ja Sámis mii addá eanet máhtu dearvvašvuođa ja eallindili birra sámi ja davvinorgga boaittobealde guovlluin.
SAMINOR deattuha erenoamážit sámi álbmoga dearvvašvuođa ja eallindili, ja dát eamiálbmotperspektiiva dagaha SAMINOR áidnalunddot diehtobáŋkun našunálalaččat ja internašunálalaččat. Sámi dearvvašvuođadutkama guovddáš (SDDG) ovttasbargá iešguđetge dutkanjoavkkuiguin mat maid čađahit dearvvašvuođadutkamiid eamiálbmotservodagain. SDDG:s:s leat ovttasbargoguoimmit Kanadas, USA:s, Austrálias, Aotearoas, Danmárkkus/Ruonáeatnamis ja Ruoŧas.
Leat dahkkon guokte dearvvašvuođa- ja eallindilleiskkadeami, SAMINOR 1 2003:s 2004:i, ja SAMINOR 2 2012:s 2014:i. Goalmmát iskkadeapmi plánejuvvo dál.
UiT Norgga árktalaš universitehta direktevrras lea diehtogieđahallanovddasvástádus.
|
Iskkadeami namma |
Guđe jagi iskkadeapmi lea dahkkon |
Galles leat searvan, oktiibuot |
Ahkejoavkkut |
|
2003–2004 |
16 865 nissona ja dievddu |
30 jagi, 36–79 jagi |
|
|
2012–2014 |
|
||
|
2012 |
11 600 nissona ja dievddu |
18–69 jagi |
|
|
2012–2014 |
6004 nissona ja dievddu |
40–79 jagi |
SAMINOR-iskkadeami mihtu lea oažžut eanet máhtolašvuođa dearvvašvuođa- ja eallindilleguoskevaš fáttáide máŋggabealat Davvi-Norggas. Dehálaš dutkanfáttát leat kártet movt riskafáktorat iešguđetge dávddaide levvet álbmogis ja daid vejolaš sivvadilálašvuođain. SAMINOR-iskkadeamis leat máŋga dutkansuorggi ja daid sáhttá juohkit golmma váldofáddái;
- Rumašlaš dearvvašvuohta ja fáktorat mat váikkuhit rumašlaš dearvvašvuhtii. Muhttin fáttát leat;
- Diabetes mellitus
- Váibmo ja varrasuotnadávddat
- Varra, ruovdi ja vitamiinnat
- Dearvvašvuođaindikáhtorat nu go rumašmássáindeaksa (KMI) ja seakkáža mihttu
- Birasmirkkot
- Bátnedearvvašvuohta
- Oađđin
- Psykalaš dearvvašvuohta ja fáktorat mat váikkuhit psykalaš dearvvašvuhtii. Muhttin fáttát leat;
- Iešsorbmen
- Gárrenmirkogeavaheapmi
- Deprešuvnnat
- Dearvvašvuođabálvalusat álbmogii. Muhttin fáttát leat;
- Dearvvašvuođabálvalusat sihke spesialista- ja vuođđodearvvašvuođabálvalusat
- Dulkonfálaldat
- Čujuheamit dásiid gaskka
- Oadjobálvalusat
MÁHCAHEAPMI GIELDDAIDE
Lea dehálaš máhcahit álbmogii bohtosiid iskkadeamis. Oassin dán doaimmas lea ráhkadit raporttaid bohtosiiguin klinalaš iskkadeamis SAMINOR 2:s ja máhcahit daid ruovttoluotta gielddaide mat leat oassálastten iskkadeamis. Bohtosat sáhttet leat veahkkin eastadit ja vuolggahit bijuid ovddidit álbmotdearvvašvuođa ja čálgofálaldagaid davvin. SAMINOR-iskkadeapmi sáhttá danne leat ávkkálaš veahkki ollašuhttit gáibádusaid Álbmotdearvvašvuođalágas. Bohtosat leat dattege dan duohken man olusat servet, mađi eambbosat leat searvan, dađi dárkilat gova sáhttit mii addit gieldda álbmotdearvvašvuođas.
Raporta Guovdageainnu suohkanii
